اصول و مراحل شستشوی فرش ماشینی تفاوت چندانی با فرش های دستباف ندارد
و تنها از حیث حساسیت رنگ دهی نسبت به هم متفاوت بوده و فرش های ماشینی کمتر به قلمکاری نیاز پیدا می کنند ،
همچنین باید در نظر داشت که فرش های ماشینی پس از شست شو از نرمی و لطافتشان کاسته می شود.
که به دلیل وجود مواد پلاستیکی در آنها است .
می بایست برای شستشوی فرش ماشینی عوامل متعددی بر اساس شرایط هر فرش
در نوع الیاف ، نوع رنگ ، طیف رنگ ، میزان آلودگی ، نوع لکه ها و قدمت ، تنظیم و با دقت مورد بررسی قرار بگیرند.
و حتی در زمان شست و شو کنترل شوند . از جمله این عوامل می توان به نحوه جمع آوری و حمل ، روش غبارگیری و میزان فشار و ضربه دستگاه غبارگیر ، روش شست ، آبگیری و آبکشی ، مواد شوینده و جنس ، زبری و سختی تجهیزات و ابزار مورد استفاده و … اشاره نمود .
از لحاظ جنس مواد تشکیل دهنده الیاف از تنوع زیادی برخوردار هستند.
ولی فرش های موجود در ایران معمولاً با استفاده از یک و یا ترکیب چند ماده اصلی BCF ، اکریلیک ، پلی استر و ویسکوز تولید شده اند .
فرش هایی که با استفاده از الیاف BCF بافته شده اند ارزان تر بوده و از احتمال ایجاد حساسیت کمتری برخوردارند .
فرش های اکریلیک دارای کیفیت و قیمت بالاتری نسبت به نوع اول هستند .
فرش های پلی استر که به نام ابریشم مصنوعی نیز شناخته می شوند.
دارای ثبات رنگ و درخشندگی بالایی بوده و پرزدهی ندارند و در بازارهای جهانی به عنوان بهترین کفپوش مورد استقبال قرار گرفته اند .
که در سال های اخیر در ایران مورد استقبال بوده اند موسوم به فرش های بلژیکی هستند.
که نازک بوده و با استفاده از نقوش اصیل ایرانی مانند «خشتی» طراحی می شوند .
جنس فرش های بلژیکی و سایر فرش های فانتزی عموماً از ویسکوز بوده و پشت آنها لاتکس دارد.
که باعث چسبیدن این فرش ها روی زمین می شود و در زمان شست و شو کار را سخت کرده.
و استفاده از شوینده های نانو را الزامی می سازد چرا که اگر از شوینده های دیگر استفاده شود فرش کیس می ایستد.
و بافت آن گلوله گلوله می شود لذا شست و شوی اینگونه فرش ها از حساسیت بالایی برخودار بوده و مستلزم دقت و تجربه کافی است .
متخصصان صنعت فرش به دلیل ریسک بالایی که این کار برای سلامت و طول عمر فرش دارد ،
به هیچ عنوان شستن فرش در منزل را توصیه نمی کنند ،
چرا که معمولاً این کار با مواد شوینده رایج خانگی انجام می پذیرد.
که دارای کربنات دوسود ، سود سوزآور و یا مقادیر کنترل نشده هیدروسولفیت هستند.
و موجب تضعیف الیاف شده و آن ها را خشک و شکننده ساخته و باعث تغییر رنگ در فرش می شوند .
شستشوی فرش ماشینی در مرکز تخصصی فرش صمیم شامل پنج مرحله می باشد
که در ذیل به اختصار شرح داده می شود :
در این مرحله فرش های خشک و خیس جدا شده و فرش هایی که رطوبت دارند فوراً به کارخانه انتقال می یابند .
همچنین می بایست فرش ها در طول مسیر حرکت در مقابل آلودگی های محیطی و نزولات جوی محافظت شوند ،
چرا که رطوبت باعث تغییر رنگ و پخش شدن لکه در شستشوی فرش ماشینی خواهد شد .
تمام خودروهای ناوگان حمل و نقل مرکز تخصصی خدمات فرش صمیم اتاق دار بوده
و نه تنها از فرش ها در مقابل بارش محافظت می شود
بلکه از نفوذ ریزگردها و دوده معلق در هوا به داخل تار و پود آنها نیز جلوگیری خواهد شد.
پیش از شست و شو می بایست گرد و غبار ته گره های فرش (محل اتصال گره و تار و پود) خارج شود .
برای این منظور در مرکز تخصصی خدمات فرش صمیم از ماشین غبارگیری استفاده می شود .
این دستگاه بوسیله برس غلتکی گرد و غبار موجود در گره ها و پرز موجود در الیاف سطح فرش را از آن جدا می کند .
نکته قابل توجه در این مرحله تنظیم دور برس غلتکی می باشد که مستلزم مهارزیست و تجربه بالای اوپراتور ماشین است
تا با توجه به جنس الیاف ، قدمت و انعطاف پذیری فرش ، دور دستگاه را برای هر فرش جداگانه تنظیم کرده
و در ابتدای غبارگیری با دقت بازرسی چشمی انجام دهد که اطمینان یابد دور انتخاب شده مناسب است ،
در غیر اینصورت کار متوقف شده و تنظیمات اصلاح می شود .
قابل توجه است که در روش سنتی و در اکثر کارگاه های قالیشویی از روش تکاندن و چوب زنی فرش استفاده می شود .
که به تار و پود فرش آسیب رسانده و موجب سوراخ یا پاره شدن سطح آن و کاهش طول عمر فرش می شود .
در پایان این مرحله فرش ها با دقت و ظرافت ویژه ای بازرسی می شوند
تا در صورت وجود پوسیدگی ، سوراخ یا لکه ابتدا ترمیم و لکه بری انجام پذیرد.
این مرحله مهمترین و حساس ترین قسمت کار است ،
چرا که عوامل بسیار زیادی دخیل هستند که میتوانند برای فرش ها مضر باشند و باید به دقت رصد شوند.
قبل از هر چیز می بایست رنگ دهی فرش در معرض آب تست شده و تمهیدات لازم لحاظ شوند .
سطح زیر کار و شیب آن از اهمیت بسزایی برخوردار است .
جریان آب باید به شکل دوشی و با دمای پایین باشد .
در شست و شوی فرش های ماشینی (برخلاف دستباف) بکارگیری مواد شیمیایی بلامانع است ولی به هیچ وجه نباید از مواد شوینده قلیایی و اسیدی که خصوصاً دارای کربنات دوسود ، سود سوز آور و یا مقادیر بالای هیدروسولفیت هستند ، استفاده شود .
شوینده های مورد استفاده در کارخانه قالیشویی مرکز صمیم مخصوص فرش و با PH استاندارد و کنترل شده ، برند Henkel آلمان بوده و برای فرش های ماشینی خاص (دارای الیاف ابریشم ، فانتزی ، بلژیکی و …) از شوینده های نانو استفاده می شود .
پساب خروجی فرایند شست و شو می بایست در حین کار کنترل شود ، کنترل رنگ به صورت چشمی و کنترل PH بوسیله نوار تورنسل انجام می شود.
و در صورت خنثی نبودن پساب از محلول آب و اسید با غلظت مناسب استفاده خواهد شد .
آبکشی و کر شرعی می بایست به طور یکنواخت با فشار آب مناسب صورت گیرد.
تا هنگام آویزان کردن فرش آب در قسمت انتهایی آن جمع نشود و زردی یا پوسیدگی در این قسمت ها اتفاق نیفتد .
در پایان عملیات شست و شو فرش ها به مدت یک ساعت روی سطح پوشیده شده با شن درشت دانه پهن می شوند .
و به اصطلاح استراحت کرده و سپس آبگیری و خشک خواهند شد.
در این مرحله ابتدا آب باقی مانده در سطح فرش جدا شده و سپس رطوبت الیاف گرفته می شود .
باید دقت داشت که در حین فرایند شست و شو میزان آب میان بافتی الیاف نیز (خصوصاً اگر جوت و پنبه باشد) افزایش یافته
و نباید در کوتاه مدت کاهش یابد زیرا موجب ترد و شکننده شدن آنها خواهد شد.
لذا در این مرحله به هیچ وجه نباید دمای فرش از ۴۰ درجه سانتی گراد افزایش یابد.
همچنین فرش نباید در معرض مستقیم نور آفتاب قرار بگیرد چرا که این کار موجب تغییر رنگ فرش شده
و قطرات آب روی سطح فرش به عنوان عدسی عمل میکند.
و موجب تمرکز پرتو های نور خورشید شده و در تمام سطح فرش در ابعاد میکرونی الیاف را می سوزانند.
و باعث تغییر شکل الیاف به دلیل وجود مواد پلاستیکی و کاهش طول عمر فرش می شوند .
در مرکز تخصصی خدمات فرش صمیم این مرحله با استفاده از ابزار و تجهیزات استاندارد و تخصصی جهت جابجایی و خشک کردن فرش ها انجام می گیرد
و در طول آن هرگز فرش در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار نگرفته و دمای آن دائماً کنترل می شود .
پس از خشک شدن به منظور اینکه طرح ها شفاف شوند و سر جای خود قرار بگیرند ،
فرش در جهت خواب برس زده می شود ، همچنین برای ایجاد یکنواختی ،
سطح آن با استفاده از دستگاه پرداخت زنی با تراش کم ، پرداخت شده و در پایان اتو زده می شود.
پیش از ورود فرش ها به دستگاه رول ، آنها با ظرافت و ریز بینی بالایی کنترل و بازرسی می شوند.
تا در صورت وجود لکه و یا ایرادات دیگر به بخش های مورد نیاز ارجاع شوند .
همچنین برخی فرش ها پس از شست و شو دچار کجی می شوند
که می بایست با اندازه گیری و مقایسه قطرهای هندسی فرش کنترل شود ،
در صورتی که این عارضه برای فرشی ایجاد شده باشد توسط دارکش های با تجربه دارکشی خواهد شد .
در نهایت فرش های شسته شده که در تمامی مراحل در کمال دقت و امانتداری ، با استفاده از تجهیزات بروز و بهترین مواد اولیه و تحت نظر اوپراتورها و استادکاران با تجربه ، حمل ، شور ، خشک و رول شده اند
برچسب مشخصات (Label) خورده ، داخل کاور بهداشتی بسته بندی شده و نزد صاحبان خود بازگردانده می شوند.